Effectieve studiekeuzebegeleiding: 9 tips

In de blogreeks 'Effectieve studiekeuzebegeleiding: 9 tips' delen wij onze ideeën over hoe je leerlingen kan aansporen aan de slag te gaan met hun studiekeuze. In deze blog delen we onze tips. In de volgende blogs gaan we dieper in op elk van de 9 tips. Houd onze website in de gaten als je meer wilt weten over het motiveren van leerlingen bij het maken van een studiekeuze!

1. Effectieve studiekeuzebegeleiding: bied structuur en ondersteuning

Een studiekeuze maken voelt voor veel leerlingen als een ontzettend grote stap. Leerlingen zien hun studiekeuze vaak als ‘een keuze die je maakt voor de rest van je leven’. Daarnaast kunnen de vele keuzemogelijkheden een verlammende werking hebben. De omvang van de keuze resulteert er bij veel leerlingen in dat ze niet weten waar te beginnen, waardoor ze hun keuze uitstellen. Om hen te helpen door de bomen het bos te zien, is het van belang om het studiekeuzeproces op te delen in kleine en concrete stappen. Op die manier worden de te behalen doelen realistisch en behapbaar. Als begeleider kan jij de leerling hierbij ondersteunen. Door structuur te bieden zorg je ervoor dat leerlingen met meer vertrouwen en minder weerstand kunnen werken aan het grotere doel.

2. Effectieve studiekeuzebegeleiding: werk in groepen

Leerlingen nemen veel sneller dingen van elkaar aan dan van volwassenen. Behandel het thema studiekeuze daarom in groepen. Wij werken bij Scopos zelf graag met groepen van maximaal 10 leerlingen. In kleine groepen is een veilige sfeer makkelijker te waarborgen en kan je leerlingen veel persoonlijke aandacht geven. Faciliteer discussies en laat leerlingen zo veel mogelijk aan het woord. Haal op wat er in de groep speelt en kom gezamenlijk tot nieuwe inzichten.

3. Effectieve studiekeuzebegeleiding: stimuleer meesterschap

Je zult het zelf ook wel herkennen: de zoveelste meeting waarin je alleen luistert en aantekeningen maakt. Niet iets waar je veel energie van krijgt. Om leerlingen te motiveren moeten ze het gevoel hebben dat ze zelf betrokken worden bij hun studiekeuzeproces. Geef leerlingen de handvatten om zelf onderzoek te doen naar zichzelf en passende opleidingen. Zet zoveel mogelijk in op het activeren van de leerlingen en voorkom dat je te veel informatie zendt.

4. Effectieve studiekeuzebegeleiding: zet aan tot reflectie

Om tot een studiekeuze te komen is het belangrijk dat leerlingen vaardig worden in reflecteren. Op die manier kunnen leerlingen zelf de puzzelstukjes verzamelen die hen kunnen helpen bij het maken van hun studiekeuze. Eerst stimuleer je leerlingen om te reflecteren op zichzelf: Wie ben je en wat vind je leuk? Er zijn online tal van leuke reflectieopdrachten te vinden die je leerlingen kan laten doen. Daarna laat je leerlingen onderzoeken welke opleidingen aansluiten bij hun interesses, drijfveren, en kwaliteiten. Ten slotte laat je leerlingen reflecteren op hoe zij de match zien tussen zichzelf en de opleiding(en) van hun keuze.

5. Effectieve studiekeuzebegeleiding: stel vragen

Leerlingen vinden het vaak lastig om hun interesses goed in kaart te brengen. Stel daarom vragen die leerlingen aanmoedigen over hun interesses na te denken. Denk aan vragen zoals: Bij welk onderwerp let je nou extra goed op in de les? Waar ben je nieuwsgierig naar? Waar voer je graag discussies over? Wat doe je als je met vakantie bent? Hoe ziet je ideale dag eruit, wat doe je dan? Wat maakt de sport die je beoefent leuk? Met dit soort vragen stimuleer je leerlingen om langer stil te staan bij dingen die voor hen vanzelfsprekend zijn, met de kans dat ze extra informatie over zichzelf ontdekken. Die informatie kan hen helpen bij het maken van hun studiekeuze.

6. Effectieve studiekeuzebegeleiding: moedig praktijkervaring aan

Daag leerlingen uit om achter hun laptop vandaan te komen en mogelijke opleidingen en functies in de praktijk te ervaren. Door deel te nemen aan leuke activiteiten als gastcolleges, stages of projecten, kunnen leerlingen voelen waar ze enthousiast van worden. Geef leerlingen de mogelijkheid om datgene te onderzoeken waar ze nieuwsgierig naar zijn. Waar willen ze meer over weten? Willen ze meer leren over social media? Laat ze dan bloggen of instagrammen en geef ze bijvoorbeeld een opdracht om “LOB” onder de aandacht te brengen bij hun klasgenoten. Door leerlingen kennis te laten maken met verschillende werkzaamheden krijgen ze een beter beeld van een passende mogelijke studierichting.

7. Effectieve studiekeuzebegeleiding: betrek het netwerk

Nadat leerlingen hebben gereflecteerd op wie ze zijn en wat ze leuk vinden, kan het prettig zijn om leerlingen aan te moedigen hun netwerk te bevragen. Wat zijn sterke kwaliteiten van de leerling volgens ouders/verzorgers, broers/zussen, docenten en vrienden? De studiekeuze is uiteindelijk aan de leerling zelf, maar het kan waardevolle informatie opleveren om te onderzoeken hoe een ander naar de leerling kijkt. Daarnaast kun je leerlingen, nadat ze een of meerdere studies op het oog hebben, aanmoedigen om in gesprek te gaan met studenten van die opleiding of met professionals. Op die manier krijgen ze een nog completer en realistischer beeld van de studies en functies van hun voorkeur.

8. Effectieve studiekeuzebegeleiding: maak een tussenjaar bespreekbaar

Steeds meer leerlingen kiezen na hun middelbare school voor een tussenjaar. Redenen hiervoor zijn bijvoorbeeld dat ze iets van de wereld willen zien, of dat ze nog niet weten wat hun vervolgstap wordt na de middelbare school. Een tussenjaar kan hele mooie kansen, maar ook risico’s met zich meebrengen. Het is daarom belangrijk om samen met de leerlingen stil te staan bij deze optie. Ga naar tussenjaarkenniscentrum.nl voor meer informatie over het nemen van een tussenjaar.

9. Effectieve studiekeuzebegeleiding: zorg voor toffe activiteiten

Hoewel een studiekeuze maken belangrijk is en uitdagingen met zich mee kan brengen, mag dit ook een leuk proces zijn. Het maken van een studiekeuze biedt leerlingen de kans om zichzelf te ontdekken en op zoek te gaan naar dat wat zij de moeite waard vinden. Benader de studiekeuze zo, dat leerlingen die mooie kant van het studiekeuzeproces ook inzien. Laat leerlingen spelenderwijs ontdekken en prikkel hun nieuwsgierigheid. Sluit aan op hun belevingswereld, door bijvoorbeeld een aantal oud-leerlingen uit te nodigen om op hun oude school te vertellen over hun studiekeuzeproces. Door leuke studiekeuzeactiviteiten aan te bieden, gaan leerlingen met meer plezier aan de slag met hun toekomst. En zeg nou eerlijk: dat maakt het ook leuker voor jou als begeleider.